LACERNA

LACERNA

cuius serus admodum, nec nisi extremis Reip. temporibus, proin ignotus ac probrosus etiam aetate Cic. apud Romanos, usus, paulatim dein bella Triumvirorum civilia, quum toga deponi coepisset, in eius locum successit: Prius autem vestimentum militare tantum fuit, quod chlamys dicebatur, Graecis Μανούας, Χλάμυς et Ε᾿φεςτρίς. Fuit amiculum virile sive pallium laneum, apertum, quod ipsi quandoque togae, et hac depositâ, ferme loco ipsius togae iniciebatur tunicae, nectebaturqueve filbulâ vel in humero, vel ad pectus, nativo ipsius lanae colore, cum togae iniciebatur, aut variâ iufecturâ. Et quemadmodum Graecanico pallio brevior atque angustior fuit, ita postquam a militia in urbanum habitum concessit, laxior ipsâchlamyde longiorqueve confici coepta est. Sumebatur autem arcendi frigoris, imo et pluviae, cum nondum paenulae in urbem receptae essent, causâ, confiebatqueve leviter ex crassiori lana, colore nullo apud pauperes vel rufo etc. Ulterius fuêre Lacernae gausapinae ferme, i. e.

ex una tantum parte villosae, quarum meminit Mart. l. 6. Epgr. 59. cuius Epigraphe in Baccaram.

Et dolet, et queritur sibi non contingere frigus,

Propter sexcentas Baccara gausapinas.

Optat et obscuras luces, ventosque, nivesque,

Odit et hibernos, si tepuêre, dies.

Quid fecêre mali nostrae tibi, saeva, lacernae,

Tollere de scapulis quas levis aura potest.

Quanto simplicius, quanto est humanius istud

Mense vel Augusto sumeregausapinas?

E quibus colligitur, praeter id lacernarum genus, de quo retro, fuisse quoque leviores alias, ac tenuiores, aestate gestatas, superbi ac improbi coloris. Unde in Crispinum vernam Aegyptium Iuv. Sat. 1. l. 1. v. 27. et 62. Sat. 4. l. 1. v. 24. qui Tyrias i. e. dibaphas gestavit, esqueve pluries in die mutavit. Porro cucullus simul cum lacerna sumebatur, unde lacerna pro cucullo et capitis tegumento usurpatur apud Horat.

Turpis adoratum caput obscurante lacernâ, etc.

Plura de hoc vestis genere, vide apud Octav. Ferrar. de Re vestiaria, l. 2. parle 2. Etymon vocis, ex Salmas. vidimus supra in voce Lacca. Ex frustis milioribus malarum lacernarum vilissima pilea Romanos confecisse, docet Stat. l. 4. Sylv. 9. v. 24. et seqq.

----- Usque adeo ne desuêrunt

Caesis pilea suta de lacernis? Vel mantilia etc.

Et Mart. l. 14. Apoph. Epigr. 132. cuius Epigraphe Pileus.

Si possem, totas cuperem misisse lacernas:

Nunc tantum capiti munera mitto tuo.

Quorum uterque de muneribus agit, quae Saturnalium tempore amicis solebant mitti. Vide Ioh. Brodaeum Miscell. l. 10. c. 36. Incendebant autem Lacernarum pretia Institores Rom. cum nubilus esset Virgiliarum occasus, quod pluviosam inde hiemem ausgurarentur uti infra dicemus, ubi de sidere hoc: sin is serenus, reliquarum vestium, utpote asperiore hieme futurâ, aestimatio crescebat etc. Hinc Lacerati, qui hoc vestis genere usi: quales recentiori aevo non militantes solum, sed Senatores quoque et Equites passim fuêre, quorum omnium commune tum vestimentum lacerna vel chlamys. Gratianus, Valentinianus et Theodosius AAA. primi Senatores intra urbem chlamydi uti vetuêrunt, I. Codicis Theodos. de habitu, quo uti oportet infra urbem etc. Vide iterum Salmas. Not. ad Alex. Lamprid.